'SICILIJANSKA BAJKA' Film inspiriran stvarnom otmicom dječaka na Siciliji neobična je smjesa magičnog realizma i atmosferskog horora

Godine 1995., sicilijanska mafija otela je 14-godišnjeg lokalnog dječaka, sina lokalnog mafijaša koji je odlučio surađivati s policijom. Otmicom tinejdžera pokušali su navesti pokajnika da ne svjedoči. Stvari su, međutim, pošle mimo plana.

Dječak je najvjerojatnije prepoznao neke od otmičara mještana. Otmica koja je trebala biti kratka pretvorila se u agoniju koja je trajala 800 dana i završila tragično: dječak je ubijen, a tijelo rastočeno u bačvi kiseline.

Taj incident bio je polazište za film “Sicilijanska bajka” (Sicilian Ghost Story) redateljskog para Fabio Grassadonia i Antonio Piazza. Film Grassodonije i Piazze - prikazan u glavnom programu Festivala mediteranskog filmu u Splitu - nije, međutim, tipični gangsterski film, niti krimi-kronika tipa “Gomorra”. Umjesto toga, par sicilijanskih režisera napravio je neobičnu smjesu magičnog realizma i atmosferskog horora.

Halucinacije

Junakinja “Sicilijanske bajke” je 14-godišnja Luna (Julia Jedlikowska), cura iz skromne obitelji koja je zaljubljena u imućnog i naočitog Giuseppea (Gaetano Fernandez). Njenim roditeljima se - međutim - ne sviđa što se “ona miješa s tim ljudima”. Jednog dana Giuseppe prestane dolaziti u školu. Maloj junakinji treba dugo da shvati da baš svi - od učitelja do mještana - znaju što se dogodilo, ali da o otmici šute. Luna počinje sama tragati za svojim voljenim, a pri tom joj pomažu oniričke halucinantne vizije koje je “navode” do mjesta gdje je on.

Film Grassadonije i Piazze - koji nakon Splita kreće u distribuciju u nezavisnoj mreži - u stilskom je smislu čisti horor. Pun je halucinacija i vizija, redatelji se stalno poigravaju čujnim i vidljivim, kamera je rijetko “u vagi“, a čak i Sicilija u filmu ne izgleda južnjački, nego tamno i tmurno kao iz skandinavskog noira. Ali, paru režisera glavna preokupacija nije bilo izmamljivanje vriskova. Njih kudikamo više zanima onaj drugi, socijalni horor: činjenica da cijela jedna zajednica krotko i nijemo pristaje na nasilje koje se tako “normalizira” da protiv njega ratuje tek jedna adolescentica (koju zato proglase ludom). Junakinja filma je nešto poput anti-mafijaške Jeanne D’Arc: curetak kojeg vizije ponukaju da povede sveti rat. Tu ideju autori razvijaju do efektnog (ako ne i baš i sretnog) završetka.

“Sicilijanska bajka” jedan je od boljih filmova prikazanih do utorka na glavnom programu 11. FMFS-a. Među ostalima, vrijedi spomenuti “Sažaljenje”, film koji je u Split stigao sa Sundancea, a pisao ga je scenaristički otac grčkog “čudnog vala”, pisac “Očnjaka” i “Jastoga” Efthymis Filippou. Film kojeg redateljski potpisuje Babis Makridis bavi se činovnikom, ocem i suprugom čija je žena u bolnici terminalno bolesna. Svi bližnji - od susjeda, kolega, ljudi iz kvarta - prema junaku se odnose s obazrivom sućuti. Junakova supruga - međutim - čudesno ozdravi. Ona postane središte pažnje, a sućut prema junaku okopni. Stoga on nastavi uokolo lagati da je žena bolesna ne bi li iznudio sažaljenje. Filippou je nevjerojatno produktivan scenarist koji najbolje tekstove redovno daje krugu najbližih suradnika (Yorgosu Lanthimosu i Racheli Tsangari), a “B stranu” nudi uokolo drugim režiserima. I ta “B roba” - međutim - odaje pečat tvorca - to je isti bunjuelovski apsurd, ista satira na buržoaziju, isto traganje za nonsensima u društvenim normama.

Premijere

Od filmova koji u Splitu imaju hrvatsku premijeru, FMFS je donio i baskijski film “Handia” (Div) Aitora Arregija i Jona Garraña. Riječ je o filmu koji je ove godine dobio deset nagrada Goya - španjolskih Oscara. Ambijentiran u 1840., film priča istinitu priču o “divu iz Aitzoa”, orijaškom Basku visokom 240 kojeg su brat i impresario vodili Europom kao cirkusku atrakciju. Kroz tu biografiju, baskijski su autori spretno provukli teme ekonomske nepravde, socijalne nužde i nastanka baskijskog identiteta.