Velik povratak nakon potpunog osobnog kraha

Film “Pietŕ” plodnog, kontroverznog i za mnoge kultnog korejskog režisera Kim Ki-duka pobjednik je 69. venecijanske Mostre koja je u subotu zatvorena na mletačkom Lidu. Film o nasilnom kamataru koji doživi moralno prosvjetljenje dočekan je s ushitom čim je prikazan, važio je za jednog od favorita, te njegova pobjeda nije iznenađenje.

Korejsko filmsko čudo

Mletačka pobjeda dosad je najveće priznanje za ovog izuzetno popularnog i plodnog režisera. Ujedno, za Kim Ki-duka je to i veliki osobni povratak nakon razdoblja kreativne i osobne krize u kojem je Kim ili apstinirao ili snimao naslove koji nisu bili ravni njegovim najboljima.

Kim Ki-duk rođen je 1960. u gradiću na istoku Koreje. Studirao je povijest umjetnosti u Parizu, a u svijet filma ušao sredinom 90-ih kad je na natjecanju pobijedio scenarijem za ono što će biti njegov debitantski film “Krokodil” (1996.). U drugoj polovici 90-ih korejska je filmska kultura u snažnom poletu. Unutar tog “korejskog filmskog čuda” je i Kim Ki-duk, do konca 90-ih afirmirana lokalna nada, ali u inozemstvu nepoznat.

To se mijenja 2000., kad upravo u Veneciji predstavlja šokantni film “Otok”, sado-mazohističku krimi melodramu. Prva polovica 2000-ih Kimovo je najplodnije razdoblje. Samo 2003./4. izbacit će u desetak mjeseci tri velika art-hita. “Proljeće, ljeto, jesen, zima…i opet proljeće” filozofska je parabola inspirirana budizmom i azijskom pejsažistikom, “Samaritanka” moralistički krimić, a “Željezo 3” (Binjip) nesvakidašnja stilska vježba o paru ljubavnika/provalnika koji tijekom filma ne izmijene ni riječi.

Osim nevjerojatne produktivnosti, Kim u to doba zaprepaštava i raznovrsnošću: mijenja urbane i ruralne ambijente, bezvremeno i suvremeno, stilove i žanrove, a ono što mu je konstanta je sklonost stilizacijskom pomaku i apstrahiranju.

Stvaralačka kriza

Od sredine 2000-ih, niže seriju filmova koji nisu ostavili osobiti trag. Tijekom snimanja jednog, “San” (2008.), dogodit će se zamalo tragični incident kad se jedna od glumica tijekom scene vješanja umalo doista objesila. Obeshrabreni Kim se povlači u depresiju, tri godine ne snima ni jedan film, a onda se 2011. vraća dokumentarcem “Arirang” u kojem će incident na snimanju iskoristiti za svojevrsnu dokumentarističku ispovijed. Ipak, “Milost” je pravi Korejčev come-back, njegov prvi pravi uspjeh nakon “Željeza 3”. Kim je jedan od nekoliko doista kultnih režisera današnjice.

Diljem svijeta ima čvrstu bazu fanova, a i kod nekoliko hrvatskih režisera vidljiv je njegov utjecaj (npr., u “Sve džaba” Antonija Nuića). Sklonost stilizaciji, filozofičnost i bliskost paraboli i legendi zapadna je publika odčitala u ključu azijske “mudrosti”, pa se kultni status Kima može usporediti pomalo s onim kakav su 70-ih imali spiritualni romani Hermanna Hessea. Zanimljivo je da u Koreji nema takav status i da su mu filmovi manje cijenjeni od filmova drugih sjajnih režisera “korejskog čuda”.